ลักษณะรูปร่างอุจจาระกับสุขภาพ พร้อมภาพจำลอง

Tweet

 Image Credit: Wikimedia

อุจจาระคือเศษหรือส่วนเหลือของอาหารที่เราบริโภคและถูกขับออกจากร่างกายผ่านทวารหนัก  ลักษณะและรูปร่างอุจจาระบ่งบอกถึงสุขภาพทางเดินอาหารและระบบย่อยสลายของเสียภายในลำไส้ว่าอยู่ในเกณฑ์ดีหรือมีปัญหา


ลักษณะรูปร่างอุจจาระยังสามารถบอกถึงปัญหาที่เกิดขึ้นกับทางเดินอาหาร เช่นการติดเชื้อ, มะเร็ง ฯลฯ


ภาพจำลองด้านล่างคือ ลักษณะรูปร่างอุจจาระ บางแบบซึ่งอาจบอกถึงสุขภาพทางเดินอาหารของเรา

1. Nut Hard Lumps  หรืออุจจาระเป็นเม็ดแข็งคล้ายกระสุน เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 1 - 2 เซนติเมตร  ทำให้เกิดอาการเจ็บระหว่างการขับถ่าย บางครั้งอาจมีเลือดออก  มักบ่งบอกถึงความไม่สมดุลย์ของจุลินทรีย์ในลำไส้ใหญ่ และการปรับตัวที่ผิดปกติของระบบขับถ่าย อุจจาระลักษณะนี้อาจเกิดจากยาบางชนิด เช่นยาปฏิชีวนะ รวมถึงอาจเกิดจากการควบคุมอาหารด้วยวิธี Low-Carb (คาร์โบไฮเดรตต่ำ) และขาดไฟเบอร์

วิธีแก้ไขเบื้องต้น

1. เพิ่มการบริโภคอาหารที่มีไฟเบอร์สูง
2. อาหารทุกมื้อควรมี ผัก, ผลไม้, ถั่ว เป็นส่วนประกอบสำคัญ
3. ควบคุมปริมาณประเภทเนื้อสัตว์และผลิตภัณฑ์นมให้เหมาะสม รวมถึงควบคุมการบริโภคอาหารปรุงสำเร็จ
4. ดื่มน้ำมากๆ
5. ถ้าไม่ดีขึ้น ควรปรึกษาแพทย์

2. Sausage Hard Lumps อุจจาระลักษณะนี้คือการจับตัวเป็นก้อนของอุจจาระประเภท Nut Hard Lumps ที่สะสมอยู่ในลำไส้ใหญ่หลายสัปดาห์ เป็นอาการของคนเป็นโรคท้องผูก  เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 3 - 4 เซนติเมตร  อุจจาระลักษณะนี้อาจทำให้เกิดแผลในลำไส้ใหญ่และการฉีกขาดของทวารหนัก ซึ่งเป็นสาเหตุของการอักเสบติดเชื้อ รวมถึงริดสีดวงทวารหนัก  สาเหตุที่ทำให้เกิดอุจจาระแบบนี้มักมาจากท้องผูกเฉียบพลัน การกลั้นอุจจาระ และการขับถ่ายไม่เป็นเวลา 

วิธีแก้ไขเบื้องต้น

1. บริโภคอาหารที่มีส่วนประกอบของผักผลไม้ทุกมื้อ
2. ห้ามกลั้นอุจจาระ เข้าห้องน้ำทันทีที่รู้สึกปวด
3. ดื่มน้ำมากๆ
4. รับประทานอาหารให้เป็นเวลาอย่างน้อยวันละ 3 ครั้ง
5. ออกกำลังกายเป็นประจำ
6. ปรึกษาแพทย์ ถ้าอาการไม่ดีขึ้น

3. Surface Cracked, Sausage-shaped  อุจจาระลักษณะนี้มีที่มาแบบเดียวกับ Sausage Hard Lumps แต่สะสมอยู่ในลำไส้ใหญ่ประมาณ 1 - 2 สัปดาห์  เป็นอาการของโรคท้องผูกแฝงเร้น  (Latent Constipation) เส้นผ่าศูนย์กลางของอุจจาระประมาณ 2 - 3.5 เซนติเมตร ไม่ค่อยทำให้เกิดอาการระคายเคืองต่อระบบขับถ่าย

วิธีแก้ไขเบื้องต้น

1. รับประทานอาหารให้เป็นเวลา และครบทุกมื้อ
2. ออกกำลังกายเป็นประจำ 

4. Smooth, Soft and Snake-like อุจจาระลักษณะนี้คืออุจจาระปกติของผู้ที่ขับถ่ายเป็นประจำทุกวัน อุจจาระมีเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 1 - 2 เซนติเมตร นุ่มและเป็นเส้นยาว  เส้นผ่าศูนย์กลางที่ใหญ่ขึ้นบ่งบอกถึงระยะเวลาที่อุจจาระอยู่ในลำไส้นานกว่าปกติ รวมถึงการบริโภคไฟเบอร์มากขึ้น

5.  Clear-cut Soft Blobs อุจจาระลักษณะนี้ จะเป็นท่อนสั้นๆ ไม่แข็งและขับถ่ายได้ง่าย เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 1 - 1.5 เซนติเมตร  เป็นลักษณะอุจจาระของคนที่ถ่ายบ่อยครั้งต่อวันเป็นกิจวัตร เช่นคนที่ขับถ่ายหลังมื้ออาหารทุกมื้อ

6. Ragged, Fluffy and Mushy  อุจจาระลักษณะเหลว  มักเกิดจากการทำงานของลำไส้ที่ Hyperactive เกินไป, อาหารรสจัดเกินไป, เครื่องดื่มที่มีแร่ธาตุปริมาณสูงเกินไป, บางครั้งก็เกิดจากความเครียดในระดับสูง, และอาจเกิดจากระดับ Potassium สูงเกินไป

วิธีแก้ไขเบื้องต้น

1. หลีกเลี่ยงอาหารสดจัด
2. รับประทานอาหารให้ช้าลง
3. รับประทานอาหารที่มีไฟเบอร์
4. ปรึกษาแพทย์ถ้าไม่ดีขึ้น

7. Watery  อุจจาระเหลวไม่มีกากหรือเป็นน้ำ ถ้าไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อ อุจจาระลักษณะนี้อาจเกิดกับผู้มีอาการท้องผูกเป็นเวลานาน  รวมถึงพบได้ในเด็ก, คนสูงอายุ และผู้มีปัญหาในการเคลื่อนไหว

วิธีแก้ไขเบื้องต้น

1. รับประทานอาหารที่มีไฟเบอร์สูง
2. ออกกำลังกายเป็นประจำ
3. ดื่มน้ำให้เพียงพอ
4. พบแพทย์ถ้าไม่ดีขึ้น

การหมั่นสังเกตพฤติกรรมการขับถ่ายเป็นประจำเป็นเรื่องที่ทุกคนไม่ควรละเลย  โดยให้ความใส่ใจในเรื่องต่อไปนี้

• ความถี่ในการขับถ่าย
• ระยะเวลาในการขับถ่าย
• รูปร่างของอุจจาระ
• ลักษณะของอุจจาระ เช่นสี, รูปทรง ฯลฯ

ส่วนใหญ่วิธีป้องกันอาการผิดปกติของระบบขับถ่าย ก็เพียง ดื่มน้ำมากๆ, รับประทานผักผลไม้ที่มีไฟเบอร์สูง, ออกกำลังกาย และขับถ่ายให้เป็นเวลา  แต่ที่สำคัญที่สุดคือถ้าอาการผิดปกติไม่ดีขึ้นต้องปรึกษาแพทย์ครับ


ที่มา:  Lifehack