Thursday, February 24, 2011

บริหารสมองป้องกันสมองเสื่อม

บทความนี้ผมนำมาจากจุลสารราย 3 เดือน We Care เขียนโดย ภญ.สมปรารถนา เสาวภาคย์ เกี่ยวกับวิธีการบริหารสมองด้วยวิธีง่ายๆ เพื่อให้ห่างไกลจากอาการสมองเสื่อม  มีรายละเอียดตามนี้ครับ

สมองเสื่อมเป็นภาวะที่มีการทำงานของสมองเสื่อมลง ทำให้สูญเสียความทรงจำ การเรียนรู้ การใช้ภาษา กระบวนการแก้ไขปัญหาต่างๆ บกพร่อง จนมีผลกระทบต่อกิจวัตรประจำวัน

สาเหตุหลักๆ ของการเกิดสมองเสื่อม มี 2 สาเหตุใหญ่ๆ คือ

1. โรคอัลไซเมอร์ ส่วนใหญ่เกิดจากอนุมูลอิสระทำลายเซลล์สมอง ส่งผลให้เซลล์สมองเสื่อม จึงเกิดปัญหาเรื่องการเรียนรู้ การจำ การแก้ไขปัญหาต่างๆ
2. ความผิดปกติของหลอดเลือดที่ไปเลี้ยงสมองไม่พอ เช่นโรคความดันโลหิตสูง โรคหลอดเลือดตีบ ส่งผลให้เซลล์สมองขาดเลือดไปเลี้ยง เป็นสาเหตุของการเกิดสมองเสื่อมได้

ปัจจัยเพิ่มเติมต่อการเกิดภาวะสมองเสื่อมที่พบได้ทั่วไปได้แก่

1. อายุที่เพิ่มขึ้น พบว่ามีอัตราเสี่ยงต่อภาวะสมองเสื่อมเพิ่มขึ้น 20%
2. เป็นโรคหลอดเลือดสมอง เช่นเคยเป็นอัมพฤกษ์หรืออัมพาตมาก่อน
3. มีภาวะไขมันในเลือดสมองสูง เพราะไขมันในเส้นเลือดจะผลิตอนุมูลอิสระมาทำลายเซลล์สมอง ซึ่งนำไปสู่การเกิดโรคอัลไซเมอร์
4. เป็นโรคเรื้อรังบางโรค เช่น ความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน ซึ่งเป็นต้นเหตุของภาวะหลอดเลือดสมองตีบ ทำให้เซลล์สมองขาดเลือด
5. การสูบบุหรี่หรือดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอลล์เป็นประจำ จะเพิ่มความเสี่ยงที่ทำให้หลอดเลือดสมองถูกทำลาย

วิธีบริหารสมอง เพื่อป้องกันภาวะสมองเสื่อมแบบง่ายๆ มีดังนี้

1. ประสานงานสมอง  การเขียนเลข 8 ในอากาศด้วยมือทั้ง 2 ข้าง ๆ ละ 5 ครั้ง โดยเริ่มตจากด้านซ้ายของเลขก่อนแล้วเขียนวนให้เป็นเลช 8  วิธีนี้จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพด้านการอ่นและการทำความเข้าใจให้ดีขึ้น ทำให้สมองด้านซ้านและขวาประสานงานกัน
2. น้ำเปล่าหล่อเลี้ยงสมอง วางขวดน้ำไว้ใกล้ๆ โต๊ะเป็นประจำและคอยจิบทีละน้อย จะช่วยให้จิตใจและร่างการตื่นตัว สมองจะสามารถรับสารหรือข้อมูลได้ดี เพราะน้ำจะช่วยปรับสารเคมีที่สำคัญในสมองและระบบประสาท
3. นวดใบหูกระตุ้นความเข้าใจ วิธีนี้ทำได้โดยการนั่งพักสบายๆ แตะปลายนิ้นทั้ง 2 ข้างที่ใบหู เคลื่อนนิ้วไปยังส่วนบนของหู จากนั้นบีบนวดและคลี่รอยพับของใบหูทั้ง 2 ข้างออก ค่อยๆ เคลื่อนนิ้วลมานวดบริเวณอื่นๆ ของใบหู ดึงเบาๆ เมื่อถึงติ่งหูให้ดึงลง ให้ทำซ้ำกัน 2 ครั้ง วิธีนี้จะช่วยกระตุ้นการได้ยิน และทำให้ความเข้าใจดีขึ้นเพราะ เป็นการคลายเส้นประสาทบริเวณใบหูที่เชื่อมสมอง
4. กดจุดคลายเครียด ใช้นิ้ว 2 นิ้ว กดบนหน้าผากทั้ง 2 ด้านประมาณกึ่งกลางระหว่างขนคิ้วและตีนผม ค้างไว้ประมาณ 3 - 10 วินาที จะช่วยคลายความตึงเครียด และเพิ่มการหมุนเวียนของโลหิตในสมอง
5. บริหารสมองด้วยการเขียน  เขียนเส้นขยุกขยิกด้วยมือทั้ง 2 ข้าง พร้อมๆ กัน ลายเส้นที่เขียนอาจดูแปลกๆ แต่ได้ผลดีต่อระบบสมอง ช่วยให้เกิดการปรับปรุงการประสานงานของสมอง ทำให้สมองทั้ง 2 ซีกทำงานพร้อมกัน เพิ่มความชำนาญด้านการสะกดคำและการคำนวณทีดีขึ้น

ที่มา:  จุลสารราย 3 เดือน We Care ฉบับที่ 18 เขียนโดย ภญ.สมปรารถนา เสาวภาคย์